قوام فرهنگ ایرانی-اسلامی مدیون امام رضا(ع) است

حجت الاسلام والمسلمین محمد یوسفی تبار در گفت‌وگو با میزان درباره برکات حضور امام رضا(ع) در ایران گفت: از جمله تاثیرات و برکات حضور امام رضا(ع) در ایران را قوام فرهنگ ایرانی اسلامی است. در زمان حضور علی ابن موسی الرضا(ع) در ایران مکاتب مهم فلسفی و علمی زیادی شکل گرفته و حضور ایشان باعث ترویج و توسعه علم در ایران آن دوران شد.

وی ادامه داد: حضور امام رضا(ع) در مقطعی شکل گرفت که اندیشه‌های بودایی، عرفان‌های تصوفی، هندی و اندیشه‌های مسیحیت هر یک از مسیر و روشی خاص تلاش داشتند تا در این عرصه گسترش پیدا کنند. اما مناظره‌هایی که توسط مامون پایه گذاری شد، اگرچه برای تخریب جایگاه امام رضا(ع) در نظر گرفته شده بود اما پاسخی متفاوت داد و علاوه بر اینکه علم امام هشتم(ع) را مطرح کرد، توانست فرهنگ عقلانیت را در جامعه ایرانی و اسلامی رواج دهد. این مهم از سوی امام رضا(ع) پایه‌گذاری شد.

یوسف تباربه تاریخ ایران اشاره و بیان کرد: پیش از حضور امام رضا(ع) در ایران تشیع جز مناطقی خاص و کوچک عمومیت پیدا نکرده بود. اما این مهم با حضور امام رضا(ع) و خصوصاً در عصر صفویه گسترش و بسط ویژه‌ای پیدا کرد و عمومیت خاصی یافت.

این کارشناس علوم قرآنی ارادت مردم ایران نسبت به اهل بیت اشاره و بیان کرد: وجود امام رضا(ع) و به دنبال ایشان سایر امامزادگان زمینه برای محبت نسبت به اهل بیت(ع) در ایران را افزایش داد به نحوی که حتی برخی از علمای اهل سنت نیز نگاه و گرایش ویژه نسبت به این امام بزرگوار پیدا کردند.

وی تصریح کرد: کرامت، معنویت، اخلاق و علم سیره‌های ارزشمند بودند که وجود امام رضا(ع) قرار داشت به سبب حضور ایشان در بین جامعه رواج پیدا کرد. بنابراین ظرف مدت کوتاهی گرایش ویژه ایرانیان به اسلام ناب محمدی دیده شد، به نحوی که هنگامی که در نیشابور بودند حدود ۲۰ هزار نفر محدث برای ثبت روایت امام رضا(ع) دست به قلم بردند.

یوسف تبار روایتی تاریخی درباره ساربان امام رضا(ع) نقل و گفت: هنگامی که ساربان امام رضا(ع) که ایشان را از مدینه تا مرو همراهی کرده بود در پایان سفر از ایشان خواستند تا نکته مهم و راهگشا به ایشان آموزش دهد و امام هشتم(ع) حدیثی در مورد اهمیت محبت در مورد اهل بیت(ع) را متذکر شدند.

وی تاکید کرد: بعد از حضور امام رضا(ع) در ایران هویت ایرانی با اسلام، گره خورده و به نوعی عقلانیت معنوی و محبت اهل بیت(ع) رواجی خاص پیدا کرد.

ضرورت شناخت هویت ایرانی اسلامی 

این کارشناس علوم قرآنی به هفته کرامت اشاره و بیان کرد: وظیفه ما در دهه کرامت شناخت هویت ایرانی اسلامی است. زیرا جستجوها در نهایت افراد را به امام رضا(ع) می رساند و نشان می دهد که تا چه میزان جامعه از برکات حضور ایشان بهره برده است. این مهم را دربخش های مختلف به وضوح می توان دید علاقه به امام رضا(ع) در ابعاد هنری و فرهنگی دستاوردهای فراوانی را به دنبال دارد، نکته‌ای که جایگاه عظمت حضور امام هشتم(ع) را برای این کشور به خوبی مشخص کرده است.

حجت‌الاسلام حسن حسن‌زاده یکی دیگر از کارشناسان دینی، در مورد الگوپذیری از امام رضا (ع) گفت: امام رضا (ع) را باید از ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی و علمی مورد بررسی قرار داد. ایشان یک الگوی ارزشمند برای جامعه انسانی بودند. در شرایطی که انسان‌ها با فطرت و نیاز‌های مشترک آفریده شده‌اند و معارف مشترکی دارند، نیازمند یک الگو و راهنما برای ادامه مسیر زندگی هستند. از این رو توجه به سبک زندگی ائمه معصومین (ع) و خاتم النبیین (ص) بهترین مسیر را به ما ارائه می‌دهد.

وی به سیره اخلاقی امام رضا (ع) اشاره و بیان کرد: امام رضا (ع) جامعیت شخصیت اخلاقی بر مدار خدامحوری را در سیره اخلاقی داشتند. ایشان پافشاری بر ولایتمداری را همواره در نظر گرفته و بر آن تاکید می‌کردند. برای درک بهتر ویژگی‌های اخلاقی امام هشتم (ع) به روایتی در کتاب عیون‌الاخبار جلد دوم صفحه ۱۸۲ توجه کنید. امام رضا (ع) همیشه کار‌های خیر و صدقه را پنهانی و دور از چشم مردم انجام می‌دادند و بیشتر این امور را در شب عملی می‌کردند. این در حالی است که کمک به محرومان و احسان به فقرا در شب چند ویژگی دارد، جنبه اخلاص آن بیشتر شده و غرور در آن کمتر راه می‌یابد و گیرنده در لحظه گرفتن و بعد از آن با دیدن کمک‌کننده، احساس خجالت و کوچکی نمی‌کند.

حسن‌زاده درباره سبک زندگی امام رضا (ع) اظهار کرد: ابراهیم بن عباس دربارۀ سبک زندگی و سیرۀ اخلاقی امام رضا (ع) می‌گوید: «هرگز ندیدم آن حضرت، با سخن خود در حق کسی جفا کند و کسی را مورد اهانت و آزار قرار دهد و یا کلام کسی را قبل از آن که پایان یابد، قطع کند. نیاز نیازمندان را برآورده می‌ساخت و هرگز حاجتمندی را که توان انجام حاجت او را داشت، رد نمی‌کرد. هرگز پای خود را نزد دیگران دراز نمی‌کرد و هرگز در حضور دیگران به چیزی تکیه نمی‌داد. هرگز ندیدم غلامان و خدمۀ خود را دشنام دهد و ندیدم که در جمع با صدای بلند بخندد، بلکه خنده‌اش تبسّم بود. وقتی سفره پهن می‌کرد، بردگان و خدمه و حتی دربان‌ها و نگهبانان را نیز به سر سفره دعوت می‌کرد. کار‌های نیک و صدقه‌های پنهانی فراوانی می‌داد و اکثر آن‌ها را در شب تار انجام می‌داد تا مبادا کسی خجالت بکشد یا او را بشناسد.»

تواضع
وی تواضع را گزینه‌ای ارزشمند و اخلاقی پسندیده دانست و افزود: امام رضا (ع) همواره تواضع را در اخلاق خود مد نظر داشتند، این ویژگی از دیدگاه قرآن کریم هم مهم قلمداد شده است. تواضع از برجسته‌ترین صفات نیکوی انسانی است که همه مؤمنان باید به آن آراسته باشند. فرمان خداوند در آیه ۲۱۵ سوره شعرا به خاتم‌المرسلین (ص) بیانگر این مهم است که «بال خویش را برای پیروان مؤمنت فرود آور» همچنین خداوند در آیه ۶۳ فرقان فرمودند: «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا، و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آن‌ها خطاب (و عتابی) کنند با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند.» در اینجا به وضوح بیان شده است که بالاترین مدال برای انسان، مدال بندگی خداست. در عین حال وقار و نرمی از بارزترین صفات مؤمن است.

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: امام رضا (ع) تأکید داشتند که افراد را بر محور تقوا ارزیابی کنید، نه مقام و منسب. در روایت تاریخی آمده است فردی با عنوان موسی بن نصر رازی می‌گوید: « مردی به حضرت رضا (ع) گفت: به خدا قسم روی زمین باشرافت‌تر از شما از جهت پدر وجود ندارد. حضرت فرمودند: تقوا آنان را شرافت داده و طاعت خدا آنان را بهره داده است، فردی دیگر بیان کرد: به خدا قسم تو بهترین مردم هستی، حضرت به او فرمودند: قسم یاد نکن. بهتر از من کسی است که از خدای عزیز و جلیل بیشتر پروا دارد و از خدا بهتر از من اطاعت می‌کند. به خدا قسم این که پروردگار می‌گوید: ما شما را گروه گروه و قبیله قبیله قرار دادیم تا شناخته شوید و برترین شما در نزد خداوند باتقواترین شماست، نسخ نشده است.»

انتهای پیام/