تاثیری که بازار تهران در تحولات سیاسی و انقلابی داشت

ایمان حسین قزل ایاق در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره مضمون کتاب «بازار تهران (تحولات سیاسی و انقلابی)»گفت: این اثر تلاش دارد تا در کنار اقشار و صنوفی که نقشی موثر در پیروزی انقلاب اسلامی داشتند به فعالیت‌های مبارزاتی بازاریان تا پیروز انقلاب اسلامی پرداخته و علل و چرایی همراهی این قشر را موردپژوهش قرار داده است.

وی ادامه داد: بازاریان با روحانیت، همراه بودند به همین دلیل یکی از نیرو‌های اجتماعی تاثیرگذار در عرصه‌های مختلف و مهم‌ترین نمایندگان طبقه متوسطه سنتی محسوب می‌شوند. با توجه به چنین جایگاهی، بازاریان در طول دوران نهضت انقلابی، علاوه بر اینکه از سوی روحانیت بسیج هستند، خود نیز عامل بسیج مردم ضد حکومت ظالم پهلوی بودند.

قزل ایاق نقش بازاریان در پیروزی انقلاب اسلامی را موردبررسی قرارداد و افزود: شاید در عرصه تئوری کاری انجام ندادند، اما چون حلقه ارتباطی مردم با حکومت بودند و در عین حال رابطه بیشتر با عموم جامعه داشتند مقوله‌ای تاثیر گذار بر حرکت‌های اجتماعی محسوب می‌شدند، از سوی دیگر نزدیکی آنان به علما و بزرگان دینی نقش به سزا در شکل‌گیری جریانات اجتماعی و سیاسی این قشر ایفا کرد، بدین ترتیب می‌توان گفت؛ بازاریان هم در نقش بسیج شونده و هم در نقش بسیج‌گر، ظاهر شدند. چون بازار تهران به نوعی، قلب تپنده اقتصاد ایران محسوب می‌شود، بنابراین فعالیت‌های آنان بسیار پررنگ‌تر و قابل توجه‌تر محسوب می‌شد.

وی اشاره‌ای به پیشینه تحرکات بازاریان در رویداد‌های اجتماعی و سیاسی داشت و تاکید کرد: مبارزات بازار در روند انقلاب اسلامی، از اواسط دهه ۱۳۳۰ تا اوایل دهی ۱۳۴۰ عمدتا در پوشش مجالس دینی، مساجد و جلسات مذهبی و عمدتا با رویکرد فرهنگی و به‌صورت پراکنده و غیر منسجم بوده است. اما از اوایل سال ۱۳۴۲ و با انسجام یافتن بازاریان به واسطه تشکیل هیئت‌های موتلفه اسلامی زیر نظر امام خمینی (ره)، قسمتی از فعالیت‌های مبارزاتی آن‌ها در قالب تشکل سیاسی مذهبی ساماندهی شد. در ادامه از سال ۱۳۵۶ و با انسجام انقلابیون تراز اول به رهبری امام خمینی (ره) در قالب ساختارهایی، چون «تشکیلات مخفی نهضت»، «جمع روحانیت مبارز تهران»، «شورای انقلاب»، «کمیته اعتصابات» و «کمیته استقبال از امام»، فعالیت‌های مبارزاتی بازاریان تا پیروز انقلاب اسلامی در مسیر تصمیمات این ساختارها، ادامه پیدا کرد.

این نویسنده کتاب، درباره پژوهش‌های انجام شده در این عرصه گفت: بخشی از تحقیقات و اطلاعاتی که جمع‌آوری‌شده به واسطه آرشیو‌هایی است که توسط خود مرکز اسناد انقلاب اسلامی جمع آوری شده بود. چون آنان اطلاعات بسیاری در این زمینه به صورت دسته‌بندی‌شده دارند در تسهیل کار مولفان اهمیت دارد از سوی دیگر مصاحبه‌های خودم با بازاریان بود که نکاتی جذاب را برای تولید محتوا در اختیارم قرارداد بود. در کنار همه این موارد کتاب‌هایی که تا کنون منتشر شده بود و به این سوژه اشاره داشت نیز منابعی مناسب، مستند و معتبر بودند که سبب جمع‌آوری شالوده‌ای از اطلاعات شد.

قزل ایاق تاکید کرد: همه اقشار جامعه در پیروزی انقلاب مشارکت داشتند. اما چون محدوده این سوژه مشخص بود و مختص بازاریان بود ازاین‌رو پژوهش‌هایم را تنها بر این مهم متمرکز کردم، که به تکاپو و تلاش‌های بازاریان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی بپردازم. نکته دیگر بررسی‌های تاریخی بود، که نشان می‌داد، چون بازاریان در بدنه جامعه هستند و ارتباطات مستحکمی با همه اقشار دارند نقش آنان در ایجاد تحرکات اجتماعی مهم بوده و تاثیر گذار بر روند تاریخ است.

انتهای پیام/